Kritika potčinjavanja i porodičnog nasilja u pripovijetki „Je li kriva sudbina?” Ljubena Karavelova

Apstrakt

Cilj ovoga rada je analiza društvenokritičkih aspekata pripovijetke „Je li kriva sudbina?”, koju je bugarski pisac Ljuben Karavelov (1834–1879) objavio na srpskom jeziku. Polazimo od hipoteze da ova pripovijetka sadrži snažnu kritiku potčinjavanja i porodičnog nasilja, te da kao takva nije do sada teorijski i tekstološki razmatrana. Ovaj segment pripovijetke „Je li kriva sudbina?”, a manjim dijelom i ostalih Karavelovljevih pripovjedaka na srpskom jeziku, u ovom radu smo analizirali sa feminističkog teorijsko-metodološkog stanovišta. U strukturi rada izdvaja se i kontekstualizacija ovih pripovjedaka, ali i same uloge Ljubena Karavelova u srpskom društvu druge polovine 19. vijeka, prije svega u svjetlu njegovoga djelovanja u Ujedinjenoj omladini srpskoj. U radu su dati i teorijsko-istorijski aspekti sagledavanja porodičnog nasilja i potčinjavanja, počev od eseja „Potčinjenost žena” (“The Subjection of Women”) Džona Stjuarta Mila. Teorijska i tekstološka analiza potvrđuju uvodnu hipotezu i pokazuju da u pripovijetki „Je li kriva sudbina?” postoji dominantan kritičko-feministički sloj koji proističe iz društvenog angažmana, ali i kritičke filoginije Ljubena Karavelova.