Iskustvo rata u prozi Smilje Đaković

Apstrakt

U radu se analizira stvaralaštvo Smilje Đaković. U prvom delu teksta daje se pregled istraženih podataka o životu ove autorke, kao i analiza dosadašnje recepcije njenog stvaralaštva i komentara o njenom životu. Glavni deo rada čini tumačanje pripovedaka Smilje Đaković u kontekstu (ženske) ratne proze i ekspresionističkih književno-umetničkih postupaka i tematskih okvira. Reč je o autorki koja je pisala pod pseudonimom i čije su pripovetke štampane isključivo u časopisu Misao čija je vlasnica bila od 1927. godine. Pseudonim (Jovanka Petrović) pod kojim je štampala pripovetke tek je nedavno razrešen što je dovelo do saznanja da je vlasnica časopisa ujedno i jedna od njegovih autorki i saradnica. Ovakav sticaj okolnosti učinio je da do sada stvaralaštvo ove autorke, kao i njen političko-kulturni rad, nisu bili predmet sistematičnijeg naučnog istraživanja i književno-istorijskog tumačenja. Usled toga, ova studija se svrstava u pionirske tekstove o književnici, vlasnici časopisa, učesnici Prvog svetskog rata i heroini međuratne srpske književnosti i kulture, a bazirana je na nastojanju da se nevelik opus ove autorke kontekstualizuje ne samo u periodičkom okruženju u kome je štampan, već da se iz njega ekstrahuje i smesti u okvir (ženske) međuratne pripovetke, te da se pokaže tematsko-motivska, kompoziciona, simboličko-značenjska specifičnost, kao i inovativnost u uvođenju i izgradnji novih  glavnih junakinja.