Učešće žena u narodnooslobodilačkim odredima u Srbiji 1941–1944

Apstrakt

Odziv i učešće žena u narodnooslobodilačkim odredima bili su veliki, neočekivani i neplanirani od strane komunističkog vođstva. Za razliku od ostalih krajeva Jugoslavije, partizanskim odredima u Srbiji uglavnom su pristupale obrazovane mlade žene koje su već bile angažovane u komunističkoj organizaciji, a pri tome i životno ugrožene usled svoje orijentacije. Njih je motivisala borba za slobodu, dok je svest o obećanoj emancipaciji postojala, ali nije imala presudnu ulogu. Značajan broj žena priključio se ustanku 1941, ali su nakon njegovog sloma mnoge bile odbačene i prepuštene stradanju. Stupanje žena u odrede je značajno smanjeno tokom 1942. Tokom 1944. opada broj žena koje se priključuju odredima, a 1945. dolazi do njihove masovne demobilizacije. Iako kratkotrajna, aktivnost žena u partizanskim jedinicama ostavila je značajan trag, a njihov prijem, osim obezbeđivanja dodatne ljudske snage, poslužio je i za potvrdu predratnog zalaganja za ravnopravnost od strane komunističkog pokreta.