Rat kao tema u srpskoj periodici i književnosti početkom XX veka - Žena, Srpski književni glasnik i ratna proza Milice Janković i Isidore Sekulić -
Ključne reči:
balkanski ratovi, Prvi svetski rat, Žena, Srpski književni glasnik, ratna proza, Milica Janković, Isidora Sekulić, ratna bolnicaApstrakt
Početak Prvog balkanskog rata u oktobru 1912. godine ujedno je bio i početak skoro neprekidnog šestogodišnjeg ratnog sukoba na Balkanu. Ovakva geopolitička situacija doprinela je promenama u srpskom književnom životu, koje su uočljive na dva plana: u književnim delima koja su nastajala tokom ratova i neposredno nakon njih i u periodici tog doba. Zbog toga ovaj rad ima dva dela. U prvom delu se analiziraju prvi ratni brojevi časopisa Žena i Srpski književni glasnik. Mesečnik Žena je uzet kao primer emancipatorsko-feminističkog lista, a Srpski književni glasnik je odabran kao glavni književni list epohe i regulator književnog (i društvenog) života prvih decenija XX veka. Kako bismo pokazali koliki preokret je doneo početak Prvog balkanskog rata, analizirali smo brojeve časopisa koji su objavljeni u novembru 1912. godine i kojima je intelektualna javnost prvo odgovorila na novonastale okolnosti. Na osnovu ovog istraživanja skicirali smo jedan deo preovlađujućih (političkih i kulturno-političkih) ideja u srpskom društvu toga doba. U drugom delu rada analizira se ratna proza odabranih autorki, zbirke pripovedaka Milice Janković Neznani junaci i Čekanje, kao i zbirka Iz prošlosti Isidore Sekulić, koje su pisane u periodu od 1912. do 1919. godine i objavljene neposredno nakon završetka Prvog svetskog rata. Zato što su one i odgovor na društvene okolnosti, ali i svojim idejnim slojem deo dominantnih ideološko-političkih strujanja tog vremena, ove zbirke pripovedaka se posmatraju kao značajan segment u opusu autorki, ali i kao doprinos društvenoj klimi opisanoj u prvom delu rada. Analizom se posebno ukazuje na poetičke specifičnosti književnica, na odabrani pristup ratnim temama, kao i na uočene tematsko-motivske sličnosti i razlike među autorkama. Kako odabrane zbirke pripovedaka do sada nisu bile u fokusu književnih istraživanja, rad predstavlja jedno od prvih savremenih tumačenja ovog dela opusa Milice Janković i Isidore Sekulić.
