Rađanje feminističke kontrajavnosti u Devojačkom romanu Drage Gavrilović
Ključne reči:
građanska javnost, feministička kontrajavnost, Draga Gavrilović, Devojački roman, periodički žanroviApstrakt
Cilj ovoga rada je da na metodološkim osnovama Habermasove teorije građanske javnosti i njenih feminističkih revizija i primena ocrta mogući pristup proučavanju i definisanju feminističke kontrajavnosti u okvirima srpskog društva i kulture. Autorka polazi od shvatanja da je određena subalterna kontrajavnost u potpunosti formirana tek kada se odgovarajuća marginalizovana društvena grupa od pretežno pasivne publike pretvori u sopstvenog glasnogovornika, obrazujući paralelnu diskurzivnu arenu. Zato sve manifestacije feminističke kontrajavnosti u srpskim sredinama do završetka Prvog svetskog rata sagledava kao proces postepenog "rađanja" ove javnosti. Takođe, polazi se i od shvatanja da podređene javnosti ponavljaju put formiranja građanske javnosti. Podrazumevajući doprinose učenja Svetozara Markovića i Ujedinjene omladine srpske, i drugih konkretnih autorki/autora u procesu ženske emancipacije tj. nastajanja feminističke kontrajavnosti u 19. veku, autorka se u ovom radu ograničava na analizu Devojačkog romana Drage Gavrilović (1889). Kao specifično periodički žanr, roman u nastavcima, ovaj roman je odigrao dvostruku ulogu u datom procesu: 1) on je akter i začetnik feminističke kontrajavnosti, jednim delom zahvaljujući i fragmentarnosti forme i njene kontekstualne neodvojivosti od časopisne celine, koja ga čini graničnim žanrom između književnosti i žurnalistike; zatim zahvaljujući i dijaloškoj formi prosvetiteljskog diskursa kao i činjenici da je ostvaruje u najmasovnijem mediju svoga vremena – štampi; 2) dok istovremeno, kao proizvod fikcije, predstavlja i samu sliku rađanja te javnosti.
